اثر اعاده دادرسی بر اجرای حکم

بعد از اعلام حکم قطعی دادگاه،در یک پرونده حقوقی یا کیفری، معمولاً لازم است که مفاد آن اجرا شود و دیگر امکان اعتراض به آن وجود ندارد. اما اگر وجوه معتبری برای اشتباه بودن حکم یا کشف دلیل جدید یا هر دلیل دیگری وجود داشته باشد، افراد می‌توانند از اعاده دادرسی استفاده کنند تا پرونده‌ی خود دوباره مورد بررسی قرار گیرد. این امکان به آنان اجازه می‌دهد که به مراجع قضایی درخواست کنند که حکم قطعی را مجدداً بررسی کنند و در صورت تأیید اشتباهاتی که ممکن است در حکم وجود داشته باشد یا بررسی دلایل جدید، آن را اصلاح کنند.

اعاده دادرسی، باعث می‌شود که پرونده‌ی مورد بحث و اختلاف دوباره به مرحله‌ی رسیدگی قضایی بازگردد، به‌طوری‌که این بار در نظر گرفته شود که آیا حکم قبلی صادره از دادگاه صحیح بوده است یا خیر. این فرآیند به عنوان یک مکانیزم حفاظتی برای افرادی که ممکن است به اشتباه مورد مجازات قرار گیرند، یا متحمل خساراتی شوند،عمل می‌کند.

انواع اعاده دادرسی

اعاده دادرسی به دو صورت حقوقی و کیفری انجام می‌شود و در هر دو حوزه‌ی حقوقی و کیفری کاربرد دارد.

اعاده دادرسی باید به جهات مشخص شده در قانون صورت گیرد. اعاده دادرسی حقوقی می‌تواند در صورتی انجام شود که حکم صادره از دادگاه مورد تقاضای طرف، با خواسته او مطابقت نداشته باشد یا به میزان بیشتری از آن صادر شده باشد. همچنین، اگر در مفاد حکم تضاد وجود داشته باشد که ناشی از استناد به اصول یا مواد قانونی متضاد باشد، اعاده دادرسی امکان‌پذیر است. اعاده دادرسی کیفری نیز ممکن است در مواردی انجام شود که حکم قطعی صادره از دادگاه‌های کیفری، با وضعیت متهم یا شرایط جرم متضاد باشد. به عنوان مثال، اگر یک شخص به اتهام قتل محکوم شود ولی بعداً مشخص شود که قربانی هنوز زنده است، می‌توان اعاده دادرسی درخواست کرد. همچنین، اگر مجازات مورد حکم بیشتر از حد قانونی باشد، یا اگر دو یا چند نفر به یک اتهام محکوم شوند ولی احکام متفاوتی صادر شود، اعاده دادرسی امکان‌پذیر است.

درخواست اعاده دادرسی در پرونده حقوقی باید به دادگاه صادر کننده حکم قطعی و در أمور کیفری به دیوان عالی کشورتقدیم شود.

حال که با مفهوم اعاده دادرسی ،جهات آن و مرجع رسیدگی کننده به آن آشنا شدیم باید ببینیم که اثر اعاده دادرسی بر اجرای حکم دادگاه چیست؟آیا اعاده دادرسی مانع اجرای حکم میشود؟

اثر اعاده دادرسی بر اجرای حکم در امور حقوقی

در رابطه با تاثیر اعاده دادرسی در ادامه اجرای حکم و توقف عملیات اجرایی باید گفت قانون آیین دادرسی مدنی هرگونه اثر اعاده دادرسی بر اجرای حکم را منوط به صدور قرار قبولی آن و موکول به بعد از صدور چنین قراری کرده است. بنابراین، تا پیش از صدور قرار مذکور، درخواست اعاده دادرسی هیچ اثری بر اجرای حکم ندارد. به موجب بند ب ماده ۴۳۷ قانون آیین دادرسی مدنی با صدور قرار قبولی اعاده دادرسی اجرای حکم در هر حال متوقف می شود. این توقف در محکوم به غیرمالی به موجب بند الف این ماده قطعی است اما در مورد محکوم به مالی، بند ب با رعایت شرایطی ادامه ی عملیات اجرایی را اجازه داده است. این ماده مقرر می دارد با  درخواست اعاده دادرسی و پس از صدور قرار قبولی آن به شرح ذیل اقدام میگردد :

الف – چنانچه محکوم به غیرمالی باشد اجرای حکم متوقف خواهد شد.
ب – چنانچه محکوم به مالی است و امکان اخذ تامین و جبران خسارت احتمالی باشد به تشخیص دادگاه از محکوم له تامین مناسب اخذ و اجرای حکم ادامه می یابد.
ج – در مواردی که درخواست اعاده دادرسی مربوط به یک قسمت از حکم باشد حسب موردمطابق بندهای ( الف ) و ( ب ) اقدام می گردد.
بنابراین، در محکوم به مالی، با صدور قرار قبولی اعاده دادرسی اجرای حکم متوقف می گردد اما با اخذ تامین از محکوم له اجرای حکم ادامه می یابد. لازم به ذکر است هدف تامین جبران خسارت احتمالی ناشی از اجرای حکم می باشد که دادگاه باید با توجه به آن نوع و میزان تامین را مشخص نماید.

اثر اعاده دادرسی بر اجرای حکم در امور کیفری

در امور کیفری، براساس ماده ۴۷۸ قانون آیین دادرسی کیفری، اگر رای دیوان عالی کشور برای تجویز اعاده دادرسی صادر شود یا اعاده دادرسی پذیرفته شود، اجرای حکم تا زمان صدور حکم جدید به تعویق می‌افتد. در این حالت، چنانچه از متهم تامین اخذ نشده و یا تامین منتفی شده باشد یا متناسب نباشد، دادگاهی که پس از تجویز اعاده دادرسی به موضوع رسیدگی می کند، تامین لازم را اخذ می نماید. در صورتی که مجازات حکم از نوع مجازات سالب حیات یا سایر مجازات های بدنی یا قلع و قمع باشد، شعبه دیوان عالی کشور با دریافت درخواست اعاده دادرسی قبل از اتخاذ تصمیم درباره آن، دستور توقف اجرای حکم را صادر می‌کند.

با شروع به محاکمه جدید، اگر ادله‌های ارائه شده قوی باشند، قرار توقف آثار و تبعات حکم اول فوری صادر می‌شود و دادرسی جدید آغاز می‌شود.

سخن پایانی

اثر اعاده دادرسی بر اجرای حکم در امور حقوقی و کیفری بسیار حائز اهمیت است. در امور حقوقی، براساس قانون آیین دادرسی مدنی، با صدور قرار قبولی اعاده دادرسی، اجرای حکم در هر حال متوقف می‌شود، با این وجود در موارد محکوم به مالی، ادامه‌ی عملیات اجرایی ممکن است با رعایت شرایطی اجازه داده شود. در مورد امور کیفری نیز ، براساس  قانون آیین دادرسی کیفری، تجویز اعاده دادرسی می‌تواند باعث تعویق اجرای حکم شود، و در صورت لزوم، دستور توقف اجرای حکم تا صدور حکم جدید صادر می‌شود. همچنین، با شروع به محاکمه جدید، در صورت قوی بودن ادله‌ها، قرار توقف آثار حکم اولیه و آغاز دادرسی جدید صادر می‌شود. استفاده از مشاوره حقوقی در امور مرتبط با اعاده دادرسی و آثار آن بسیار حیاتی است. آشنایی با آثار اعاده دادرسی و درک صحیح این تأثیرات می‌تواند به اشخاص کمک کند تا تصمیمات بهتری در مورد ادامه روند قانونی خود بگیرند. مشاوران حقوقی متخصص و با تجربه، با ارائه اطلاعات دقیق و تحلیلی درباره تأثیرات حقوقی و مالی اعاده دادرسی، به آنها کمک می‌کنند تا از پیامدهای احتمالی این فرآیند آگاه شوند. این مشاوره‌ها می‌توانند اشخاص را در مدیریت ریسک‌های قانونی، پیش‌بینی تأثیرات مختلف و اتخاذ تصمیمات مهم کمک کنند. در نتیجه، استفاده از مشاوره حقوقی مناسب می‌تواند به دستیابی به نتایج مطلوب و جلوگیری از پیامدهای ناخواسته کمک کند. .در صورت نیاز به مشاوره تخصصی همین الان با موسسه حقوقی دادخواهان مجد تماس بگیرید.