امروزه اصطلاحاتی مانند پولشویی و اختلاس را مکررا از اخبار و در بین مردم میشنویم. پولشویی به چه معناست؟ ابعاد حقوقی این موضوع به چه شکل است؟ موسسه حقوقی دادخواهان مجد، با در اختیار داشتن کادر حرفه‌ای و بهترین وکیل های ایران، مقاله ای حول این موضوعات تهیه و آماده کرده است تا به ارتقای دانش شما عزیزان در این زمینه کمک کرده باشد.
همچنین میتوانید برای دریافت مشاوره رایگان در زمینه دعاوی پولی و بانکی، با شماره تماس حاصل نمایید.
پولشویی چیست ؟
یکی از جرائمی که همواره مورد علاقه خلافکاران حرفه ای است جرم پولشوئی است. پولشوئی در لفظ به معنی تمیز کردن پول است. تمیز کردن پول از چه؟
در تقسیم بندی منشا پول همواره میتوان آن را به دسته های پول تمیز و پول کثیف تقسیم کرد. پول تمیز یعنی پولی که از طریق مجرمانه کسب نشده و برابر مقررات کیفری تحصیل آن پول جرم نیست.
(هر چند ممکن است از دیدگاه مسئولیت مدنی، تحصیل کننده پول ضامن آن باشد و آن تحصیل نامشروع باشد. ولی اگر از دیدگاه کیفری تحصیل آن پول مجازاتی در پی نداشته باشد که این موارد بسیار نادر هستند).
پس مادامی که تحصیل یک مال مجرمانه نبوده باشد از حیث این تقسیم بندی این پول تمیز است. اما پول کثیف کاملا در نقطه مقابل پول تمیز است. به این معنا که تحصیل آن جرم از روش مجرمانه بوده است. (تحصیل مال نامشروع، کلاهبرداری، قاچاق، ورشکستگی به تقلب و …)
هدف از پولشویی و مثال های آن
هدف اصلی پولشوئی فرار از نظارت دستگاه های امنیتی و مجازات است،
اموال ناشی از جرم همواره باید در دست مرتکب یا در دست امین او باشند که این اموال میتوانند برای وی مسائلی ایجاد کند.
بعنوان مثال در پرونده‌ای، مدیرعامل شرکت برای اینکه شرکت را ورشکسته معرفی کرده و تنها قسمتی از اموال را بین طلبکاران شرکت تقسیم کند و مابقی را برای خود نگاهدارد، اقدام به تبدیل سرمایه های نقدی شرکت به ارز کرد.
این ارزها در منزل وی کشف شد. افزایش قیمت ارز سرمایه چند برابری برای وی ایجاد کرد. اما همواره مرتکبین پولشوئی قصد به جیب زدن چند صد میلیون پول ندارند. گاهی سرمایه های بیشتری در کار است که تحصیل آن ها برای افراد عادی ممکن نیست.
بعنوان مثال در پرونده ای در ایالات متحده آمریکا یک تاجر خوشنام که کمک های مالی زیادی به اداره پلیس میکرد همواره مورد بازرسی مامورین FBI قرار میگرفت. همواره بعد از هر بازجویی از وی عذرخواهی میشد.
چرا که پس از بررسی ریشه پول ها متوجه میشدند که سرمایه های چند صد هزار دلاری از طریق تجارت تحصیل شده است. اما پس از مدتی کاشف بعمل آمد که وی یکی از بزرگترین واردکنندگان مواد مخدر بوده است. تمامی معاملات دیگر که بنظر نشان میداد این سرمایه ها از آنجا آمده است، در واقع صوری بوده اند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه دعاوی پولی و بانکی کلیک کنید!
پس پولشوئی گاهی با علنی کردن پول در حساب های بانکی بعمل می آید. اما گاهی افرادی که از فعالیت تجاری محروم و ممنوع هستند و یا در صورت انجام این فعالیت ها بیشتر از دیگران تحت نظر هستند حتی توانایی ریشه سازی برای پول را هم ندارند.
بعنوان مثال یک کارمند دولت که هشت ساعت در روز در اختیار اداره متبوع خود است نمیتواند برای گم کردن رد خود اسناد مجعول درست کند. پس پول های کثیف خود را از طرق دیگر تبدیل به پول تمیز و سپس مخفی شده میکند.
پرونده ای اخیرا در دادگاه کیفری یک تهران مطرح بود و معروف به پرونده “تاریخ طبری” شده است. حسب گفته های قهرمانی نماینده وقت دادستان تهران، مدیر متخلف وجوه نقد رشوه را در قالب اوراق سهام دریافت میکرده است.
غالب اوراق سهام هم سهم های بی نام هستند که در هیچ جایی نام خریدار آنها ثبت نمیشود. (مثل اسکناس که مالک آن در هیچ سیاهه ای ثبت نمیشود چرا که این اسناد دائما در حال انتقال هستند.)
البته گفته میشود که پرونده شخص مزبور هنوز به مرحله حکم قطعی نرسیده است و ما مطلبی را نفی یا اثبات نکردیم.
در پرونده دیگری، فردی رشوه های گرفته شده را تبدیل به سکه طلا میکرد. البته این روش در حال حاضر برای مجرمان کارآمد نیست. چرا که خرید طلا بیش از پانزده میلیون تومان در حال حاضر نیاز به ارائه کارت ملی دارد.
بررسی جرم منشا
حسب موارد بالا نیز میتوان گفت که بهتر است پرونده های پولشویی غالبا در شعب تخصصی دادسراهای کارکنان دولت(در صورت تشکیل در دادسرای صالح) مطرح شود چرا که در این پرونده ها یک طرف جرم غالبا رابطه استخدامی با حاکمیت دارد.
باید تاکنون متوجه شده باشید که پولشوئی جرمی تبعی است،
جرم تبعی در برابر جرم اصلی قرار دارد و بدین معناست که ابتدا باید جرمی انجام شود و عوایدی داشته باشد تا بتوان با آن پولشویی کند، پس کسی که اموالی را از راه قانونی بدست آورده است(بعنوان مثال ارث برده است)
نمیتواند مرتکب پولشویی شود حتی اگر مانور متقلبانه ای بدهد تا ریشه پول را مخفی کند
، البته چنین اعمالی هرچند پولشوئی نیستند اما ممکن است جرائم دیگری از قبیل جرائم مالیاتی و … باشند اما پولشویی نیستند، جرم اولی که مال موضوع جرم پولشویی با آن تحصیل شده اصطلاحا “جرم منشا” نام دارد.
قانون مبارزه با پولشویی
مقنن در قانون مبارزه با پولشویی حرکتی نوین به سمت بازتر کردن دامنه جرم پولشویی کرده است و آن این است :
حتی اگر مرتکب پولشویی جرم منشا را انجام نداده باشد اما آن را با علم به منشا مجرمانه آن قبول کند و یا مخفی، کتمان یا تبدیل کند نوعی پولشویی انجام داده است.
بعنوان مثال برادری که با علم به اینکه کل اموال برادرش ناشی از قاچاق مواد مخدر است خودرویی را تحت عنوان هدیه قبول کند مرتکب پولشویی شده است،
یا بعضا دیده شده است که مرتکبین بعضی جرائم برای همسر خود در قالب زیورآلات طلایی یا … هدایای نامتعارفی میخرند تا حتی اگر مابقی مبالغ کشف و ضبط شد پس از تحمل مجازات به سراغ این هدایا بیایند.
البته بهتر بود در خصوص تملک اموال موضوع جرم با علم به ریشه کثیف مقنن عنوان جداگانه ای ایجاد کند. چرا که در اصل از آنجا که هدیه گیرنده آن را برای خود دریافت میکند قصدی به برگرداندن آن به هدیه دهنده ندارد این عمل پولشویی نیست.
مگر آنکه هدیه صوری بوده باشد.( بعنوان مثال در پرونده ای در ایالات متحده آمریکا صاحب یک کلوب ساحلی عواید ناشی از فروش سنگریزه( ماده مخدر فلاکا) را برای خانواده اش تبدیل به خودرو کرده و به خانواده خود هدیه میداد و به مقدار قیمت آن خودروها از آنها چک دریافت میکرد تا هر وقت که خواست از آنان مطالبه کند که این عمل ذاتا تبدیل پول کثیف است و نیازی به تصریح جداگانه ندارد چرا که نوعی تبدیل است.
مبارزه دولت با اختلاس
دولت ها برای مبارزه با پولشویی قوانین کارآمدی تصویب میکنند چرا که پولشویی از آنجا که عملی است که معمولا دور از چشم دستگاه های اطلاعاتی انجام میشود میتواند تبدیل به جرائم امنیتی هم بشود، پول های کثیف فقط از راه کلاهبرداری یا ورشکستگی به تقلب ایجاد نمیشوند.
بعنوان مثال اگر شخصی بخواهد از یک گروه تروریستی حمایت مالی کرده و آن ها را تامین کند و نیاز به جا به جائی میلیاردها تومان پول داشته باشد قطعا مورد رصد دستگاه های اطلاعاتی قرار میگیرد چرا که ورود این پول به کشور تحت نظارت است، پس چه اتفاقی می افتد؟
تامین کننده مالی تروریسم میتواند اموال تامینی را در قالب چیزهای دیگری مثل لپتاپ، موبایل و یا هر چیز دیگری کند و آن ها را به تروریست ها تحویل دهد و آن ها با فروش اموال در بازار خیلی زود پول خود را نقد کنند و به اعمال شومشان برسند و این مساله ممکن است از دید دول دور بماند چرا که فروش وسایل بالا همیشه قابل پیگیری نیستند.
