رد اعسار مهریه

مهریه، یکی از مفاهیم بنیادین در حقوق خانواده است که در فرآیند ازدواج نقش مهمی دارد. این مفهوم به پرداخت یک مبلغ یا ارائه اموال به عنوان نشانه تعهد و توافق بین زن و مرد در زمان ازدواج اشاره دارد. مهریه نه تنها یک ارزش مالی دارد، بلکه نمادی از تعهد، احترام، و مسئولیت‌پذیری دو طرف به یکدیگر است. این مفهوم در انواع مختلف فرهنگ‌ها و حقوق‌نگاری‌ها وجود دارد و در بسیاری از جوامع به عنوان یک رسمیت  و تقدس در ازدواج تلقی می‌شود

اعسار مهریه به چه معناست؟

مهریه که از طرف مرد به زن پرداخت میشود عند المطالبه است یعنی هر زمان که زوجه  درخواست کند زوج موظف به پرداخت مهریه است مگر اینکه او دعوای اعسار پرداخت کند. یعنی زوج مدعی شود  که توانایی پرداخت مهریه را ندارد.

در این حالت ممکن است دادگاه دعوای اعسار زوج را بپذیرد  اما در برخی موارد، دادگاه ممکن است متوجه شود ادعای ناتوانی مرد در پرداخت مهریه بی‌مورد است و او دارای توانایی مالی برای پرداخت مهریه می‌باشد. این موضوع باعث می‌شود که درخواست اعسار مهریه رد شود. حالتی که پس از رد اعسار مهریه به وجود می‌آید، مراحلی دارد که بسیاری از افراد آگاهی کافی از آن ندارند؛ به همین دلیل، آشنایی با جزئیات این مراحل، از جمله گرفتن حکم جلب و قوانین مربوط به آن، ضروری است.

قانون جدید اعسار مهریه

در سال ۱۳۹۱، به‌منظور کاهش حجم زندانیان بابت عدم پرداخت مهریه، قوانین مربوط به این موضوع تغییر کرد.

قبلاً، براساس قوانین پیشین، زمانی که زن مهریه خود را مطالبه می‌کرد، شوهر موظف بود کلیه مهر را به زن پرداخت کند؛ در غیر این صورت، زن می‌توانست اقدام به جلب شوهر کند. اما از سال ۹۱ به بعد، این قانون تغییر کرد و اصلاحاتی در آن اعمال شد.

اصلاحات قانون جدید اعسار به این صورت است: هر چه مهریه زن باشد، مطابق با قانون، شوهر موظف است که در صورت مطالبه، کلیه مهریه را به او پرداخت کند. اما نکته مهم این است که زن تنها تا حداکثر ۱۱۰ عدد سکه می‌تواند حکم جلب شوهرش را دریافت کند. در صورتی که مهریه بیشتر از این مقدار باشد، حکم جلب برای شوهر صادر نمی‌شود و او را نمی‌توان زندانی کرد.

به عبارت دیگر، دریافت مهریه بیشتر از ۱۱۰ عدد سکه ممکن است، اما در صورتی که مهریه بیشتر از این مقدار باشد، زن می‌تواند بابت وصول ۱۱۰ سکه درخواست توقیف اموال شوهر یا حبس او را بدهد و برای مبالغ بیشتر از این، تنها با توقیف اموال شوهر می‌تواند مهریه را وصول کند. لازم به ذکر است که برای دریافت مبالغ بیشتر از ۱۱۰ سکه، زن باید ملائت مالی شوهر را ثابت کند.

رد اعسار مهریه

رد اعسار مهریه، مرحله‌ای از فرآیند حقوقی است که در آن شوهر، توانایی خود را برای پرداخت مهریه به دادگاه اثبات نمی‌کند و دادگاه اعسار او را تایید نمی‌کند.

در ابتدا، مهر به‌معنای وعده مالی است که مرد هنگام ازدواج به زن می‌دهد و در صورت مطالبه، موظف است آن را پرداخت کند. زن می‌تواند با مراجعه به اداره ثبت و یا دادگاه، پرداخت مهریه را درخواست کند و پس از ابلاغ اجرائیه، شوهر مهلت 10 روزه دارد تا مهریه را پرداخت کند.

پس از صدور حکم قطعی و اجرائیه، زوج می‌تواند به دفتر خدمات قضایی مراجعه کرده و دادخواست اعسار خود را ثبت کند. بر اساس ماده 8 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، مدعی اعسار باید شهادت نامه کتبی حداقل دو شاهد را به دادخواست اعسار خود ارائه دهد.

پس از ثبت دادخواست اعسار، دادگاه باید بدون نیاز به تقاضای طرفین، تحقیقی درباره اعسار شوهر انجام دهد. اگر دادگاه به این نتیجه برسد که شوهر معسر نیست و منابع مالی کافی برای پرداخت مهریه دارد، درخواست اعسار مهریه رد خواهد شد. بنابراین، رد اعسار مهریه به این معناست که دادگاه ادعای زوج را مبنی بر معسر بودن در پرداخت مهریه قبول نمیکند.

مراحل بعد از رد اعسار مهریه

اگر ادعای اعسار زوج برای پرداخت مهریه توسط دادگاه قبول نشود، امکان اعتراض زوج وجود دارد. در این صورت، مراحل بعدی پس از رد اعسار مهریه برای زوج مورد بررسی قرار می‌گیرد.

دعوای اعسار یک دعوای غیرمالی است و رای دادگاه درباره اعسار قابل تجدید نظرخواهی است. زوج باید دادخواست اعسار خود را در مهلت قانونی به مراجع صلاحیت دار تقدیم کرده و مدارک لازم را به آن ارائه کند. در صورتی که دادگاه تجدیدنظر اعسار زوج را تایید کند، رای دادگاه اصلی لغو می‌شود.

نکته مهم این است که رد دعوی اعسار مهریه، به موجب احکام سابق الصدور، اعتبار امر مختومه ندارد و زوج می‌تواند در صورت لزوم دوباره ادعای اعسار خود را مطرح کند. بنابراین، بعد از رد اعسار و عدم پرداخت مهریه توسط زوج، زن می‌تواند حکم جلب شوهرش را بگیرد و همچنین شوهر نیز می‌تواند اعتراض خود را نسبت به رد اعسار اعلام کند

مجازات ادعای اعسار دروغین

در صورتی که ادعای اعسار شخص ثابت نشود یا اعسار دروغین اعلام کند، دادگاه درخواست اعسار را رد می‌کند و او را محکوم به پرداخت وجوه مخارج رسیدگی به دعوی اعسار می‌کند. علاوه بر این، شخص باید دوبرابر مخارج معمولی و حق الوکاله را نیز پرداخت کند.

این محکومیت در مورد ادعای اعسار در اوراق اجراییه ثبت اسناد نیز قابل اجرا است.

در صورت مشاهده تخلفات زیر، کسی که ادعای اعسار کرده است مجازات حبس خواهد داشت:

• پس از صدور حکم اعسار، دادگاه متوجه شود که شخص ادعای دروغین برای اعسار را ارائه داده است.
• پس از پذیرش اعسار، دادگاه متوجه شود که شاهدین نیز شهادت دروغ داده‌اند. در این صورت، شاهدین نیز مجازات حبس خواهند داشت.
• بعد از صدور حکم اعسار، شخص معسر مالی را داشته باشد اما همچنان خود را شخصی معسر اعلام کند.
• شخص دیگری با شخصی که ادعای اعسار کرده است تبانی کند و خود را به دروغ طلبکار وی معرفی نماید. در این حالت، شخصی که به دروغ ادعا کرده طلبکار است نیز به حبس محکوم خواهد شد.

نمونه رای رد اعسار مهریه

شماره دادنامه قطعی : 9309970220202298 تاریخ دادنامه قطعی : 27/12/1393 گروه رأی: حقوقی آراء منتخب پرونده: دادگاه تجدیدنظر استان رأی دادگاه بدوی

در خصوص دادخواست ع.ق. به طرفیت خانم ف.ع. به خواسته طلاق و اعسار از پرداخت مهر زوجه به خواسته طلاق، با توجه به محتویات پرونده و احراز رابطه زوجیت مطابق سند ازدواج شماره 3940- 27/10/1393 صادرشده از دفتر ازدواج شماره … تهران نظر به اینکه نصایح دادگاه و مساعی داوران جهت حصول سازش و اصلاح ذاتالبین و انصراف زوج از طلاق مؤثر واقع نشده و مشارالیه اصرار بر طلاق دارد لذا دادگاه مستنداً به ماده 1133 قانون مدنی و ماده 27 و 29 و 31 و 32 و 34 و 37 و 38 و 39 از قانون حمایت خانواده و ماده 230 از قانون آیین دادرسی مدنی، گواهی عدم امکان سازش صادر و به خواهان اجازه میدهد به همراه زوجه به یکی از دفاتر رسمی طلاق مراجعه و پس از تأدیه حقوق شرعی و قانونی زوجه، از جمله مهر قانونی زوجه با توجه به درخواست اعسار از پرداخت مهر دلایل ابرازی و عدم مدافعات کافی زوجه به پرداخت بیست عدد سکه تمام بهار آزادی نقداً و الباقی هر ماه ربع سکه تا اتمام مهر و عودت جهاز در صورت ارائه لیست و سیاهه جهاز از سوی زوجه و پرداخت مبلغ ماهانه چهارصد هزار تومان به عنوان نفقه ایام عده و پرداخت مبلغ هفت میلیون و دویست هزار تومان بابت اجرتالمثل ایام زوجیت در حق زوجه، حضانت طفل مشترک تا هفت سالگی به عهده زوجه خواهد بود و منبعد به عهده زوج میباشد. حق ملاقات حسب مورد برای والدین محفوظ است، نفقه فرزند وفق مقررات به عهده زوج میباشد. زوجه حملی ندارد ضمناً نفقه ایام معوقه ششماهه که وکیل زوج اظهار داشته است، زوجین جدا از هم بودند بر مبنای ماهانه چهارصد هزار تومان به عهده زوج خواهد بود. مطابق قانون اخیرالذکر نسبت به مطلقه نمودن زوجه به طلاق رجعی اقدام نماید ضمناٌ گواهی صادرشده سه ماه از تاریخ ابلاغ رأی قطعی یا قطعی شدن رأی اعتبار داشته، این رأی حضوری بوده ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر در محاکم تجدیدنظر

استان تهران خواهد بود و سپس ظرف بیست روز قابل فرجامخواهی در دیوانعالی کشور میباشد. رئیس شعبه 255 دادگاه عمومی خانواده تهران – اشجعی رأی دادگاه تجدیدنظر استان

در خصوص دادخواست تجدیدنظرخواهی آقای ع.ق. 2- خانم ف.ع. نسبت به دادنامه شماره 9309970202501807 مورخ 27/10/1393 صادره از شعبه 255 دادگاه خانواده تهران در پرونده شماره 9309980202500560 1- متضمن صدور حکم اعسار و تقسیط مهریه مافیالقباله به میزان 514 عدد سکه بهار آزادی بدین صورت تعداد 20 عدد سکه بهار آزادی به عنوان پیشقسط و الباقی هر ماه ربع سکه بهار آزادی. 2- صدور گواهی عدم امکان سازش با پرداخت مهریه بهصورت اقساط جهیزیه طبق لیست سیاهه و پرداخت ماهیانه چهارصد هزار تومان بابت نفقه ایام عده و مبلغ هفت میلیون و دویست هزار تومان بابت اجرتالمثل ایام زندگی مشترک حضانت فرزند مشترک تا هفت سال با مادر و ملاقات برای والدین محفوظ است با توجه به بررسی و مداقه در جمیع اوراق پرونده در خصوص قسمت اول رأی دادگاه محترم بدوی مبنی بر اعسار و تقسیط مهریه مافیالقباله رأی صادره وجاهت قانونی ندارد زیرا به صراحت ماده 24 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی و مواد 20 و 37 قانون اعسار مصوب 1313 با اصلاحات بعدی پذیرش اعسار و تقسیط بعد از حکم به محکومیت به پرداخت محکومبه

مقدور و میسر است درصورتیکه در مانحنفیه زوج به پرداخت مهریه محکوم نگردیده است بناءًعلیهذا دادگاه مستنداً به ماده 358 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی و دادنامه معترضعنه را نقض و به استناد ماده مرقوم و ماده 2 قانون معنون قرار عدم استماع دعوی صادر و اعلام مینماید. رأی صادره به استناد ماده 365 قانون آیین دادرسی مدنی قطعی است و در خصوص گواهی عدم امکان سازش نظر به اینکه تجدیدنظرخواه اعتراض موجه و مدلل و موثری که موجبات نقض دادنامه معترضعنه را ایجاب نماید به عمل نیاورده است و نیز استدلال و استناد محکمه محترم بدوی صحیح بوده و با رعایت اصول و قواعد دادرسی صادر گردیده، لذا دادگاه ضمن رد اعتراض تجدیدنظرخواه مستنداً به ماده 358 و 351 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی دادنامه معترضعنه را با اصلاح مبنی بر پرداخت مهریه بهصورت دفعتاً واحده، نتیجتاً تأیید و استوار مینماید. رأی صادره به استناد مادتین 368 و 397 قانون معنون ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل

فرجامخواهی در دیوانعالی کشور است.

رئیس و مستشاران شعبه 2 دادگاه تجدیدنظر استان تهران

سخن پایانی

رد اعسار مهریه به این معنا است که شوهر ناتوانی خود را برای پرداخت مهریه به دادگاه اثبات نکرده و آن را قبول نکرده است. در این شرایط، زوج ممکن است بعد از رد اعسار، به زندان محکوم شود. همچنین لازم است توجه داشت که براساس قوانین جدید، برای مهریه بیشتر از 110 سکه، حکم جلب صادر نمی‌شود.

در نهایت، اگر شما یا عزیزانتان با مواردی مانند رد اعسار مهریه یا سایر امور حقوقی مواجه شده‌اید، بهترین اقدام این است که به موسسه حقوقی دادخواهان مجد مراجعه کنید و از مشاوره و کمک وکلای ما در این زمینه استفاده کنید. تیم ما با تجربه و متخصص، آماده است تا به شما در رسیدگی به این مسائل حقوقی کمک کند و بهترین راه حل‌ها را ارائه دهد. با ما همراه باشید تا مشکلات حقوقی شما را به بهترین شکل حل کنیم.

سوالات متداول