قانون چه مجازات هایی را برای شهادت دروغ در دادگاه در نظر گرفته؟

پادکست مجازات های قانون برای شهادت دروغ در دادگاه

تصور کنید فردی بی گناه برای جرمی که مرتکب نشده محکوم شود و دلیل این محکومیت شهادت دورغ یک شاهد باشد. شاید شبیه یک داستان باشد ولی متاسفانه در بسیاری موارد اتفاق افتاده است؛ تاجایی که قانونگذار این عمل غیر اخلاقی را جرم انگاری کرده است. شهادت دروغ می تواند زندگی یک فرد بی گناه را به تباهی بکشاند. در این مطلب قصد داریم به بررسی جرم شهادت دروغ در دادگاه را بررسی نموده و راهکارهایی برای پیشگیری از آن معرفی کنیم.

شهادت کذب به چه معناست؟

شهادت کذب به معنای ارائه اخبار خلاف واقع به عنوان شاهد در محکمه است. مطابق ماده ۱۷۴ قانون مجازات اسلامی، هرگاه کسی به عنوان شاهد، در خصوص وقوع یا عدم وقوع جرمی نزد مقام قضایی شهادت دهد و شهادت وی خلاف واقع باشد، مرتکب جرم شهادت دروغ در محکمه شده است. این جرم علاوه بر جنبه عمومی، می‌تواند منجر به تضییع حقوق افراد نیز شود.

در واقع وقتی کسی در دادگاه به دروغ می‌گوید چیزی را دیده یا شنیده که واقعاً اتفاق نیفتاده، به این کار شهادت دروغ می‌گویند. مثلاً اگر کسی بگوید که دیده فلان شخص با ماشین شخص دیگری را زیر گرفته، در حالی که این اتفاق نیفتاده، دروغ گفته است. دروغ گفتن در دادگاه جرم است و برای کسی که دروغ بگوید، مجازات در نظر گرفته شده است.

مجازات شهادت دروغ در دادگاه

شهادت یکی از انواع ادله اثبات دعاوی در امور حقوقی و کیفری است؛ یعنی شخص می تواند با شهادت شهود حق خود را اثبات کند یا ادعایی که علیه او مطرح شده را رد نماید. هدف قانون گذار از جرم انگاری شهادت کذب ایجاد عدالت در رویه قضایی و جلوگیری از تضییع حق افراد بیگناه در محاکم است. شهادت دروغ می تواند مسیر پرونده را منحرف کند و مانع از رسیدن حق به حق‌دار شود.

طبق ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی، هر فردی که در دادگاه یا نزد مقامات رسمی، عمداً شهادت دروغ دهد به حبس تعزیری از سه ماه و یک روز تا دو سال یا جزای نقدی از یک میلیون و پانصد هزار ریال تا دوازده میلیون ریال محکوم خواهد شد.

قانون پیشنهادی جدید چه حکمی برای شهادت دروغ در نظر گرفته؟

بر اساس قانون پیشنهادی جدید، شهادت دروغ عواقب جدی دارد. کسی که در دادگاه دروغ بگوید، ممکن است به حبس تا 6 ماه، شلاق و پرداخت جریمه نقدی محکوم شود. همچنین، ممکن است برای مدتی از برخی حقوق اجتماعی مانند حق رای دادن محروم شود.

اگر دروغ او باعث محکومیت فرد دیگری شود و بر رای دادگاه تاثیر گذار باشد، مجازاتش بسیار سنگین‌تر خواهد بود. علاوه بر این، اگر فردی در ازای پول شهادت دروغ بدهد، مجازاتش تشدید می‌شود.

با این حال، اگر فرد پشیمان شود و به دروغ خود اعتراف کند، دادگاه در مجازات او تخفیف قائل شود و حتی ممکن است بخشیده شود. هدف از تصویب این قانون، کاهش شهادت‌های دروغ و افزایش عدالت در نظام قضایی است.

وحدت رویه ۱۴۰۲ در خصوص شهادت دروغ

تا پیش از سال ۱۴۰۲، برخی معتقد بودند که شهادت دروغ فقط در دادگاه جرم محسوب می‌شود. اما با رأی جدید دیوان عالی کشور، این دیدگاه تغییر کرد. اکنون طبق این رأی، شهادت دروغ هم در دادگاه و هم در دادسرا جرم محسوب می‌شود. یعنی اگر کسی در مراحل اولیه رسیدگی (در دادسرا) دروغ بگوید، مانند این است که در دادگاه دروغ گفته و مجازات خواهد شد.

شرایط تحقق جرم شهادت کذب

۱) شهادت دروغ باید در دادگاه یا دادسرا باشد:

یکی از شروط اصلی برای تحقق شهادت کذب این است که این شهادت در دادگاه یا دادسرا اتفاق بیافتد. به عنوان مثال شهادت دروغ در حضور مامورین انتظامی و خارج از دادگاه یا دادسرا نمی تواند مصداقی از شهادت دروغ باشد. جرم شهادت دروغ در تمام اقسام دادگاه‌ها اعم از دادگاه عمومی، دادگاه انقلاب، دادگاه نظامی و… صدق می کند و مجازات متغییر نخواهد بود.

۲) قصد و نیت شاهد از شهادت دروغ

همین که شاهد بداند دارد شهادت دروغ بر علیه شخص بیگناه می دهد جرم محسوب می شود. شهادت کذب یک جرم مطلق است به این معنا که به نتیجه وابسته نیست. شاهد ممکن است به دلیل منافع خود یا به قصد ضرر وارد کردن به شخص اقدام به شهادت دروغ در دادگاه کند.

۳) کتبی یا شفاهی بودن شهادت

شهادت دروغ به صورت چه به صورت کتبی یا شفاهی جرم است.

آثار حقوقی شهادت کذب

شهادت کذب اثار حقوقی به همراه دارد که عدم آگاهی از آن ممکن است به ضرر شما باشد. در ادامه به برخی از این موارد اشاره خواهیم کرد.

۱) حکم صادر شده بر مبنای شهادت کذب بلاثر بوده و قابل تجدید نظر خواهی است.

۲) در مواردی که حکم دادگاه بر اساس شهادت کذب صادر شده و قطعیت یافته باشد، در صورت اثبات خلاف واقع بودن شهادت، این امر می‌تواند سبب اعاده دادرسی و بررسی مجدد پرونده در دیوان عالی کشور شود.

۳) در صورتی که فردی با شهادت دروغ خود در دادگاه، سبب محکومیت فرد دیگری شود و این محکومیت به زیان مالی یا معنوی آن فرد منجر گردد، محکوم‌علیه می‌تواند علاوه بر اعتراض به حکم، علیه شاهد دروغگو نیز دعوی مطالبه خسارت مطرح نماید. این امر به شرطی امکان‌پذیر است که بتوان رابطه علیت بین شهادت دروغ و خسارت وارده را به طور روشن اثبات نمود.

مراحل شکایت بابت شهادت کذب در دادگاه

اگر معتقدید که کسی در دادگاه علیه شما شهادت دروغ داده است، بهتر است برای پیگیری حقوقی خود به یک وکیل مراجعه کنید. وکیل می‌تواند به شما در تنظیم شکایت‌نامه، جمع‌آوری مدارک و پیگیری پرونده در دادگاه کمک کند. در صورتی که دادگاه تشخیص دهد که شهادت دروغ بوده است، علاوه بر مجازات شاهد دروغگو، شما می‌توانید خسارت وارده را نیز از او مطالبه کنید.

برای شکایت از شهادت دروغ، ابتدا باید یک شکواییه با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی نگارش نمایید و به دادسرا ارائه کنید. در این شکایت‌نامه باید به طور دقیق توضیح دهید که چرا معتقدید شهادت فرد دیگری دروغ بوده است و چه مدارکی برای اثبات ادعای خود دارید.  برای تنظیم شکواییه می توانید از وکیل قراردادها کمک بگیرید.

دادسرا پس از بررسی شکایت شما، در صورت وجود دلایل کافی، پرونده را به دادگاه کیفری ارسال می‌کند. دادگاه نیز با بررسی همه ادله و شواهد، تصمیم نهایی خود را صادر خواهد کرد. اگر دادگاه تشخیص دهد که شهادت دروغ بوده است، شاهد دروغگو مجازات خواهد شد و شما می‌توانید خسارت خود را از او مطالبه کنید.

سخن پایانی

طبق قانون، دروغ گفتن در دادگاه جرم محسوب می‌شود و مجازات‌های سنگینی دارد. اگر کسی در دادگاه به عمد دروغ بگوید و بخواهد با این کار حق دیگران را ضایع کند، به حبس یا جریمه نقدی محکوم خواهد شد. توصیه داریم اگر درگیر پرونده حقوقی یا کیفری هستید، پیش از هر اقدامی با یک پایه یک دادگستری مشورت نمایید.