هرآنچه باید درباره چک سفید امضا بدانید

پادکست چک سفید امضا بدانید

چک به عنوان وسیله‌ ای برای پرداخت فوری و به نوعی جایگزین پول نقد تعیین شده است، تا معاملات و داد و ستد های تجاری را تسریع و تسهیل کند. از این رو قانونگذار هرگونه اقدام و عاملی که دستیابی به این هدف را با مشکل مواجه سازد را ممنوع کرده است، یکی از این عوامل صدور چک سفید امضا است. چک سفید امضا به دلیل عدم قید مبلغ درآن و احتمالا عدم تکی سایر مندرجات و همچنین فراهم نمودن زمینه سوء استفاده از آن، مورد تایید قانون و قانون گذار نیست.

تعریف چک سفید امضا

در یک تعریف ساده می توان گفت چک سفید امضا چکی است که صادر کننده فقط چک را امضا کرده و به طرف مقابل تحویل می دهد تا وی بتواند هر زمان که خواست سایر مندرجات چک را تکمیل کند و به بانک ارائه دهد. در واقع چک سفید امضا چک بدون درج مبلغ می باشد، خواه تاریخ صدور و ذینفع آن مشخص شده باشد یا نباشد.

چک بدون نام چک سفید امضا محسوب می شود

اگر مندرجات برگه چک کامل باشد و تنها نام ذینفع در آن قید نشده باشد نمی توان چنین چکی را چک سفید امضاء به حساب آورد بلکه باید آن چک را در وجه حامل تلقی نمود. این موضوع به دلیل ماده ۳۱۲ قانون تجارت است که عنوان میدارد: چک ممکن است در وجه شخص معین یا به حواه کرد شخص معین ویا در وجه حامل باشد.

نکته مهم دیگر که باید درباره چک سفید امضا بدانید این هست که اگر مندرجات برگه چک تکمیل شده باشد اما تاریخ صدور آن نوشته نشده باشد، نمی توان این چک را سفید امضاء به حساب اورد بلکه باید این چک را چک بدون تاریخ به حساب آورد.

درباره چک صیاد بیشتر بخوانید

چک سفید امضا خطرناک است

در چک سفید امضا، مبلغ و تاریخ پرداخت مشخص نمی شود و فضاهای مربوطه خالی رها می‌شوند؛ این نوع چک می‌تواند ریسک‌هایی را به همراه داشته باشد. این چک عموماً به منزله ضمانت به کار می‌رود و گیرنده می‌تواند مبلغ و تاریخ را بر اساس صلاحدید خود تکمیل نماید و برای وصول آن به بانک مراجعه کند. یک چک سفید امضا بدون نام و تاریخ، مشابه یک چک حامل عمل می‌کند و هر شخصی با ارائه کارت ملی می‌تواند به بانک مراجعه کرده و وجه نقد آن را دریافت کند.

موارد کاربرد چک سفید امضاء

• در معاملات نامشروع مانند معاملات ربوی
• به عنوان چک تخلیه در اماکن تجاری
• در معاملات غیر قانونی مثل قاچاق
• به عنوان چک ضمانت در معاملات تجاری

در ادامه کاربردهای چک سفید امضا را باجزئیات بیشتر بررسی خواهیم کرد:

چک سفید امضا برای جبران خسارت

ک سفید امضا بطور کلی به عنوان تضمینی برای پوشش خسارات احتمالی در موقعیت‌هایی که توافقات یا شروط خاصی در معاملات وجود دارد، صادر می‌گردد. به عنوان نمونه، اگر نگرانی در مورد عدم انجام درست معامله یا اجرا نشدن تعهدات قراردادی باشد، صدور چک سفید امضا می‌تواند به عنوان یک پیش‌بینی ایمن برای جبران خسارت مورد استفاده قرار گیرد. برای اطمینان از اینکه دارنده چک نتواند از آن سوءاستفاده کند، شماره چک صادر شده و دلیل صدور آن باید به وضوح در مفاد قرارداد ذکر گردد.

چک سفید امضا به عنوان تضمین تخلیه ملک

گاهی اوقات موجر، برای اطمینان از اینکه مستأجر ملک را در زمان معین ترک (تخلیه) خواهند کرد، از او درخواست یک چک سفید امضا می‌کند. این روش بیشتر در اجاره املاک تجارتی متداول است تا در بخش مسکونی، مگر در شرایط نادر و خاصی که چنین درخواستی مطرح می‌شود.

آیا صدور چک سفید امضا ممنوع است؟

به موجب ماده ۱۳ اصلاحی قانون صدور چک ۱۳۵۵، صدور چک سفید امضاء ممنوع اعلام شده و صادر کننده آن تحت شرایط مقرر قانونی قابل مجازات است. البته صدور چک سفید امضا تحت شرایطی مانعی ندارد که در ادامه مطلب به آن خواهیم پرداخت.

دلیل ممنوعیت چک سفید امضا از دیدگاه قانون

چک سفید امضا به صورت کلی فاقد ماهیت حقوقی چک است. چراکه مطابق تعریف ارائه شده قانونگذار از چک، چک سفید امضا به دلیل عدم رعایت یکی از مهمترین ارکان صدور چک (درج مبلغ) فاقد اعتبار است.

رابطه حقوقی صادر کننده و دارنده چک سفید امضا

دارنده چک سفید امضا می تواند بر اساس قراردادی که بین او و صادر کننده وجود دارد نسبت به درج مبلغ و تکمیل دیگر مندرجات چک اقدام نماید.این اقدام دارنده چک در نوشتن و کامل کردن مندرجات چک (مبلغ، تاریخ و…) را می توان نوعی وکالت از طرف صادر کننده به حساب آورد.

سوء استفاده از چک سفید امضا

اگر دارنده خارج از توافق اولیه که با صادر کننده چک داشته اقدامی انجام دهد و مثلا مبلغ بالاتری در چک درج کند، صادر کننده چک می تواند علیه دارنده اقامه دعوی چک کند. همچنین در صورت عدم پرداخت چک حق دارد از صادر کننده در محکمه طرح دعوی بعمل آورد.

مجازات سوء استفاده از چک سفید امضا

طبق ماده ۶۷۳ قانون مجازات اسلامی هرگونه سوء استفاده از چک تحت عنوان خیانت در امانت به شرح زیر می باشد:

هر شخصی که از سفید مهر یا چک سفید امضایی که بدستش رسیده یا به وی تحویل داده شده به هردلیلی سوء استفاده کند محکوم به حبس از یک تا سه سال خواهد بود.

وظیفه حقوقی بانک دربرابر چک سفید امضا

اگر چک سفید امضا که فاقد مبلغی است توسط دارنده چک، مندرجاتش کامل شود و شرایط شکلی و قانونی رعایت شده باشد، بانک باید از مسائل مربوط به قرارداد و رابطعه میان دارنده و صادر کننده صرف نظرکند و وجه آن را تادیه کند.

مفقود شدن چک سفید امضاء

در صورت گم شدن یا مفقود شدن چک، باید فوراً اقدامات قانونی لازم را انجام دهید و جزئیات را به بانکی که در آن حساب دارید اطلاع دهید تا از پرداخت وجه آن جلوگیری به عمل آورد.

سخن پایانی

چک سفید امضا یک سند فاقد اعتبار نیست و نباید بی دلیل صادر شود. متاسفانه در برخی موارد مشاهده می شود که افراد به دلیل ایکه فکر می کنند چک سفید امضا یک برگه  بی ارزش و فاقد اعبتار است اقدام به صدور آن می کنند. اگر زمانی مجبور به صدور چک سفید امضا شدید، حتما در پست چک علت صدور چک را بنویسید و حتما رسید چک را دریافت کنید.

کارشناسان ما در موسسه حقوقی دادخواهان مجد آماده پاسخگویی با سوالات شما عزیران درباره چک سفید امضا به صورت تلفنی هستند؛ همچنین می توانید با پر کردن فرم درخواست مشاوره در صفحه خدمات حقوقی منتظر تماس کارشناسان ما باشید.