پادکست الزام زوج به تهیه مسکن مستقل
مسئله الزام زوج به تهیه مسکن مستقل یکی از موضوعات حقوقی مهم و چالش‌برانگیز در نظام حقوقی ایران و بسیاری از کشورهای دیگر است. مسکن به‌عنوان یکی از نیازهای اساسی هر خانواده، نقشی کلیدی در تأمین امنیت و رفاه خانواده‌ها دارد. در بسیاری از موارد، اختلافات و مشکلات زناشویی به دلیل عدم وجود مسکن مناسب و مستقل تشدید می‌شود. این مقاله به بررسی امکان الزام زوج به تهیه مسکن مستقل از منظر حقوقی می‌پردازد.
در نظام حقوقی ایران، حقوق و تکالیف زوجین در خصوص تأمین مسکن به‌طور شفاف مشخص شده است. طبق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی، مسکن از جمله نیازهای اساسی زن است که تأمین آن بر عهده زوج می‌باشد. این الزام در قالب نفقه تعریف شده و زوج موظف است مسکنی متناسب با شأن و نیازهای همسرش فراهم کند. اما پرسشی که مطرح می‌شود این است که آیا زوجه می‌تواند زوج را به تهیه مسکن مستقل و جدا از خانواده زوج ملزم کند یا خیر؟
در این گفتار به بررسی این مطلب میپردازیم.پس با ما همراه باشید.
تأمین مسکن مناسب توسط زوج
بر اساس قانون مدنی، تأمین مسکن مناسب و اثاثیه منزل جزء نفقه زن است که بر عهده شوهر قرار دارد. این مسئله ممکن است این پرسش را مطرح کند که آیا زن باید در هر مسکنی که شوهر فراهم می‌کند زندگی کند؟ قانون‌گذار تصریح کرده است که مسکن و سایر موارد نفقه باید با شأن و موقعیت اجتماعی زن همخوانی داشته باشد.
به عنوان مثال، اگر زنی پیش از ازدواج در آپارتمانی لوکس در مرکز شهر زندگی کرده باشد یا دارای شغلی حرفه‌ای و درآمد بالا باشد، شوهر موظف است منزلی متناسب با شأن او تهیه کند. در غیر این صورت، زن می‌تواند از دادگاه درخواست کند که شوهر را ملزم به تأمین مسکنی مناسب با وضعیت اجتماعی و اقتصادی او نماید. تشخیص و تعیین این شأن بر عهده دادگاه است.
بنابراین، همان‌طور که گفته شد، تأمین و انتخاب مسکن به عهده شوهر است. قانون‌گذار نیز در ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی به وضوح بیان کرده که نفقه شامل مسکن، لباس، غذا و اثاثیه‌ای است که به طور متعارف با وضعیت زن متناسب باشد. همچنین، در صورت عادت زن به داشتن خادم یا نیاز او به واسطه بیماری یا نقص جسمی، تأمین خادم نیز جزء نفقه است. البته، طرفین می‌توانند توافق کنند که انتخاب مسکن بر عهده زن باشد.
عواقب عدم تهیه مسکن توسط زوج
اگر مرد بر اساس وظیفه قانونی خود، منزلی مناسب و متناسب با شأن زن فراهم کند، اما زن بدون دلیل موجه از زندگی در آن منزل خودداری کند، مرد می‌تواند به دادگاه مراجعه کرده و دعوای الزام به تمکین زوجه را مطرح کند. در صورتی که دادگاه حکم به تمکین زن صادر کند و زن همچنان از رفتن به منزل خودداری نماید، در اصطلاح حقوقی “ناشزه” محسوب می‌شود. ناشزه بودن زن آثار حقوقی برای مرد دارد که شامل عدم لزوم پرداخت نفقه و مجوز ازدواج مجدد برای مرد است.
اما در صورت عدم تهیه مسکن توسط زوج، آثار حقوقی برای زن نیز وجود دارد. همان‌طور که بیان شد، تهیه مسکن جزئی از نفقه زن محسوب می‌شود و بر عهده زوج است. اگر شوهر این وظیفه خود را انجام ندهد، زن می‌تواند از زندگی مشترک خودداری کند ولی همچنان نفقه خود را دریافت نماید، زیرا خودداری زن در این شرایط دارای عذر موجه قانونی است. علاوه بر این، عدم تهیه مسکن مناسب توسط زوج می‌تواند از مصادیق عسر و حرج باشد که طبق ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی به زن اجازه درخواست طلاق می‌دهد.
دادخواست الزام به تهیه مسکن مستقل
اگر به عنوان زوجه قصد دارید به دلیل عدم تهیه مسکن مناسب توسط همسرتان علیه او دعوا مطرح کنید، ابتدا باید دادخواست الزام به تهیه مسکن مستقل را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به دادگاه خانواده ارسال نمایید.
دادگاه صالح برای رسیدگی به دعوای الزام به تهیه مسکن
دادگاه خانواده محل سکونت مرد، صالح به رسیدگی به دعوای الزام به تهیه مسکن مستقل است. در صورتی که محل سکونت زن و شوهر در دو استان مختلف باشد، زن می‌تواند به دادگاه خانواده محل سکونت خود مراجعه و دعوا را طرح کند.
ماهیت دعوای الزام به تهیه مسکن مستقل
ممکن است تصور کنید که دعوای الزام به تهیه مسکن مستقل به دلیل مالی بودن مسکن، یک دعوای مالی است. اما این تصور نادرست است. این دعوا، الزام مرد به انجام یک تعهد است و ماهیت آن غیرمالی است. بنابراین، هزینه دادرسی نیز بر اساس دعاوی غیرمالی محاسبه می‌شود که هر ساله توسط سازمان برنامه و بودجه تعیین و اعلام می‌گردد.
اثبات دعوای الزام زوج به تهیه مسکن مستقل
در صورت طرح دعوای الزام به تهیه مسکن مستقل توسط زوجه، دادگاه جلسه‌ای تشکیل می‌دهد. ممکن است در این جلسه، زوج نیز دعوای الزام به تمکین مطرح کند. دادگاه برای بررسی دعوا، از زوج مدارک مالکیت یا قرارداد اجاره مسکنی که تهیه کرده است را مطالبه می‌کند. در صورت ارائه مدارک، دادگاه کارشناس را برای بررسی مسکن اعزام می‌کند. اگر به تشخیص کارشناس، مسکن در شأن زوجه باشد، دادگاه زوجه را به تمکین ملزم می‌کند؛ در غیر این صورت، زوج ملزم به تهیه مسکن مستقل می‌شود.
شرایط قانونی سکونت زن در مسکن جداگانه
به موجب ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی: اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی، مالی یا شرافتی برای زن باشد، زن می‌تواند مسکن علیحده اختیار کند. در صورت اثبات این خطر، دادگاه حکم به بازگشت زن به منزل شوهر نخواهد داد و تا زمانی که این شرایط وجود دارد، نفقه زن بر عهده شوهر خواهد بود.
همچنین، به موجب ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی: زن باید در منزلی که شوهر تعیین می‌کند سکونت کند، مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد.
سخن پایانی
در پایان باید گفت زن در همه موارد ملزم به سکونت در منزل شوهر نیست. در شرایطی که زن با خطرات بدنی، مالی، جانی یا شرافتی در منزل شوهر مواجه باشد، یا در مواردی که اختیار تعیین مسکن به زن واگذار شده باشد، او می‌تواند از سکونت در منزل شوهر خودداری کند. این موارد به زن اجازه می‌دهند تا در محیطی امن و بدون ترس از آسیب‌های احتمالی زندگی کند.
برای دریافت اطلاعات بیشتر و مشاوره حقوقی دقیق‌تر در این زمینه، موسسه حقوقی دادخواهان مجد آماده ارائه خدمات به شما است. این موسسه با تکیه بر تجربه و تخصص وکلای خود، شما را در تمامی مراحل حقوقی راهنمایی و حمایت خواهد کرد.
برای دریافت مشاوره تخصصی همین الان با موسسه حقوقی دادخواهان مجد تماس بگیرید.
سوالات متداول:
ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی به وضوح بیان می‌کند که تأمین مسکن مناسب به عهده شوهر است و جزء نفقه زن محسوب می‌شود.
حق حبس به معنای این است که زن می‌تواند از زندگی در منزل شوهر خودداری کند تا زمانی که شوهر مسکن مناسب را فراهم نکند.
بله، زوجه می‌تواند از دادگاه درخواست کند تا شوهر را به تهیه مسکن مستقل ملزم کند.
زن می‌تواند از زندگی مشترک خودداری کند و نفقه خود را دریافت کند.
زن باید دادخواست الزام به تهیه مسکن مستقل را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به دادگاه خانواده ارسال کند. این دعوا ماهیت غیرمالی دارد، چون الزام به انجام یک تعهد است. هزینه دادرسی بر اساس دعاوی غیرمالی محاسبه می‌شود.
مدارک مالکیت یا قرارداد اجاره مسکن و کارشناسی از مسکن تهیه شده مورد نیاز است.
اگر زندگی با شوهر در یک منزل باعث خطر بدنی، مالی یا شرافتی برای زن باشد.
بله، در صورتی که عدم تأمین مسکن مناسب جزء عسر و حرج باشد، زن می‌تواند درخواست طلاق دهد.
