نحله چیست و چه شرایطی برای دریافت آن وجود دارد؟

نحله و اجرت‌المثل هر دو حقوق مالی هستند که می‌توانند به زن تعلق گیرند، اما تفاوت‌های قابل توجهی میان این دو وجود دارد:

نحله: نحله یک هدیه یا بخشش از سوی مرد به زن است که دادگاه در صورت طلاق به درخواست مرد، آن را برای زن تعیین می‌کند. این مبلغ به دلیل کارها و زحماتی که زن در طول زندگی مشترک کشیده است، به‌عنوان بخششی به او تعلق می‌گیرد و هدف آن قدردانی از همراهی زن در این مدت است. به این معنا، نحله به نوعی یک هدیه مالی به زن به‌شمار می‌آید.

اجرت‌المثل: اجرت‌المثل به مزد کارهایی اشاره دارد که زن در طول زندگی مشترک انجام داده و جزء وظایف شرعی و قانونی او نبوده است. این مزد به نوعی جبران زحمات زن برای کارهایی است که بدون توافق قبلی در خانه و زندگی زناشویی انجام داده است. برخلاف نحله، اجرت‌المثل در مواردی قابل مطالبه است که زن بتواند اثبات کند که این کارها را بدون دریافت مزدی انجام داده است و بر اساس قضاوت دادگاه به او تعلق می‌گیرد.

به‌طور کلی، بیشتر به‌عنوان یک لطف از سوی مرد به‌حساب می‌آید، در حالی که اجرت‌المثل به عنوان یک حق مالی و دستمزد برای کارهایی است که زن انجام داده و در چارچوب وظایف قانونی او نبوده است.

 شرایطی که زن نمی‌تواند نحله دریافت کند

در برخی موارد، ممکن است زن حق دریافت نحله را از دست دهد. به‌عنوان مثال:

1. طلاق به درخواست زن: اگر درخواست طلاق از سوی زن باشد، او نمی‌تواند نحله را دریافت کند. در این صورت زن می‌تواند اجرت‌المثل ایام زوجیت را درخواست کند، اما نحله تنها در مواردی که طلاق به درخواست مرد باشد، به زن تعلق می‌گیرد.
2. دریافت اجرت‌المثل: زن نمی‌تواند همزمان هم نحله و هم اجرت‌المثل را دریافت کند. در صورتی که دادگاه اجرت‌المثل را به زن تعلق دهد، او دیگر نمی‌تواند نحله دریافت کند و تنها یکی از این دو را می‌تواند مطالبه کند.
3. نیاز به حکم دادگاه: همانطور که گفته شد، دادگاه تنها مرجعی است که می‌تواند در خصوص تعلق یا عدم تعلق نحله تصمیم بگیرد و تعیین مبلغ نحله نیز بر عهده قاضی است. بدون حکم دادگاه، زن نمی‌تواند این مبلغ را مطالبه کند و تنها با درخواست طلاق از سوی مرد و تأیید دادگاه است که زن می‌تواند به نحله دست یابد.

 فرآیند دریافت نحله

زن نمی‌تواند قبل از صدور حکم طلاق، نحله را مطالبه کند. بنابراین، نحله تنها پس از صدور حکم طلاق و پیش از ثبت آن در دفاتر رسمی طلاق به زن پرداخت می‌شود. این مبلغ به‌عنوان بخشی از حقوق مالی زن به حساب می‌آید و قبل از ثبت طلاق باید تمامی حقوق مالی زن از جمله نحله، توسط مرد پرداخت شود. به همین دلیل، تعیین نحله به گونه‌ای تنظیم شده است که از زن در برابر تبعات مالی طلاق حمایت کند.

 نحله چیست و چه زمانی به زن پرداخت می‌شود؟

در پاسخ به این سوال که نحله چیست و در چه شرایطی به زن تعلق می‌گیرد، باید گفت که نحله به زن تنها در صورتی پرداخت می‌شود که درخواست طلاق از سوی مرد باشد و زن نیز در طول زندگی مشترک زحماتی کشیده باشد که دادگاه او را مستحق دریافت نحله بداند. قاضی دادگاه با توجه به شرایط مختلف، نظیر میزان تمکن مالی مرد و سال‌های زندگی مشترک، میزان این بخشش را تعیین می‌کند و این مبلغ پیش از ثبت رسمی طلاق به زن پرداخت می‌شود.

بیشتر بخوانید: تفاوت نحله و اجرت المثل

 مستند قانونی نحله

بر اساس قانون حمایت خانواده، نحله به عنوان یک هدیه و بخشش از سوی مرد در صورت طلاق از ناحیه مرد در نظر گرفته می‌شود. این مبلغ مطابق ماده ۵۸ قانون حمایت خانواده، تعیین شده و بر اساس بند ب تبصره ۶ قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق، دادگاه می‌تواند با توجه به شرایط مالی مرد و نوع فعالیت‌هایی که زن در طول زندگی مشترک انجام داده است، مبلغ مناسبی را به عنوان نحله تعیین کند.

 جمع‌بندی

با توجه به توضیحات ارائه شده، نحله چیست به عنوان یک حق مالی و بخشش به زن در شرایط خاص به‌حساب می‌آید. نحله در صورتی به زن تعلق می‌گیرد که طلاق از سوی مرد باشد و زن اجرت‌المثل دریافت نکرده باشد. تعیین این مبلغ توسط دادگاه انجام می‌شود و بر اساس شرایط اقتصادی مرد، مدت زندگی مشترک و زحمات زن، دادگاه تصمیم‌گیری می‌کند.