هرآنچه باید درباره جرم نشر اکاذیب و مجازات آن بدانید

پادکست جرم نشر اکاذیب

آیا می دانید نشر اکاذیب یکی از انواع جرم قابل گذشت در قانون مجازات اسلامی می باشد؟ انتشار اخبار دروغین و اطلاعات نادرست با هدف آسیب‌زدن به دیگران یا تحریک اذهان عمومی، به عنوان جرم نشر اکاذیب تعریف می‌شود. در ادامه این مطلب به طور کامل به بررسی موضوع نشر اکاذیب و جرم آن پرداخته‌ایم، از شما خوانندگان گرامی دعوت می کنیم تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.

بررسی جرم نشر اکاذیب

طبق ماده ۶۹۸ قانون مجازات اسلامی مصوب اسلامی، هر فردی که به قصد تشویش اذهان عمومی یا ایجاد ضرر مالی یا اخلاقی، اخبار دروغین و اظهارات خلاف واقع را از طریق نامه، شکایت، مراسله، عرضه اسناد چاپی یا دست‌نویس با یا بدون امضاء به دیگران منتقل کند، یا این اظهارات را به صراحت یا به صورت ضمنی به افراد حقیقی، حقوقی یا مقامات رسمی نسبت دهد، مجرم است. در صورت اثبات چنین اقداماتی، فرد متخلف ممکن است به حبس از دو ماه تا دو سال یا شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم شود. همچنین، افراد متضرر می‌توانند جبران خسارت مادی یا معنوی خود را از متخلف درخواست کنند.

در اتهام نشر اکاذیب، وظیفه اثبات عدم صحت اظهارات به عهده خود ادعا کننده است. در نتیجه، اگر متهم در جریان دفاع، موفق به اثبات درستی اظهارات شود، از تبرئه بهره‌مند خواهد شد. اما برای اثبات کذب بودن اظهارات، مسئولیت اصلی بر عهده ادعا کننده قرار دارد.

شرایط تحقق جرم نشر اکاذیب

شرایط تحقق جرم نشر اکاذیب به طور خلاصه به موارد زیر اشاره دارد:

• مکتوب بودن اظهارات: بر اساس ماده 698 قانون مجازات اسلامی، نشر اکاذیب باید به صورت مکتوب صورت گیرد، مانند چاپ در روزنامه، مجله، کتاب، نامه، مراسلات و شکایات. امضاء یا عدم امضاء نیز در این جرم تأثیری ندارد. همچنین، کذب بودن اظهارات به تنهایی کافی نیست؛ بلکه اکاذیب باید قابلیت ایجاد ضرر مادی یا معنوی یا تشویش اذهان را داشته باشند.
• نسبت دادن اعمال غیر واقعی به اشخاص: اگر کسی اعمالی را به طور غیر واقعی به شخص حقیقی یا حقوقی نسبت دهد، مثلاً در قالب نقل قول یا اظهارات درباره مقامات رسمی، و این اقدام منجر به وارد آمدن ضرر مادی یا معنوی به طرف مقابل شود یا خیر، آن فرد متهم به نشر اکاذیب است. در این صورت، مجازات حبس از دو ماه تا دو سال و یا شلاق تا ۷۴ ضربه تعیین شده است.
• اظهار یک کذب: در خصوص استفاده قانونگذار از واژه “اکاذیب” به صورت جمع، باید بدانید که حتی با اظهار یک کذب نیز جرم نشر اکاذیب محقق می‌شود. به عبارت دیگر، حتی با انتساب یک کذب، جرم نشر اکاذیب صورت گرفته.

توهین به اشخاص از طریق انتشار کاریکاتور

به موجب بند 8 ماده 6 قانون مطبوعات، استفاده از افترا و توهین به اشخاص از طریق انتشار عکس یا کاریکاتور ممنوع می‌باشد. همچنین، بر اساس ماده 30 همین قانون، انتشار هر نوع مطلب حاوی تهمت، افترا، فحش، استفاده از الفاظ رکیک یا اشاره به نسبت‌های توهین‌آمیز به اشخاص به شدت منع گردیده است.

مجازات نشر اکاذیب

صرف نظر از اینکه از اینکه نشر اکاذیب از چه طریقی  خسارت (مادی یا معنوی) به دیگری وارد کرده باشد، مجازات فرد مرتکب جرم علاوه بر بازگرداندن حیثیت در صورت امکان، حبس از دو ماه تا دو سال یا شلاق تا 74 ضربه متفاوت خواهد بود.. در نتیجه، دادگاه در صورت امکان موظف است چنانچه جرم اظهارات کذب یا انتساب اعمال خلاف قانون، منجر به خدشه دار شدن حیثیت و اعتبار و آبروی شخص دیگری شده باشد، اقداماتی را به منظور بازگرداندن حیثیت از دست رفته انجام دهد که از جمله می‌توان به درج حکم در روزنامه با هزینه محکوم‌علیه اشاره کرد.

جرم اشاعه اکاذیب جز با شکایت شاکی خصوصی قابل تعقیب نیست و چنانچه شاکی خصوصی گذشت کند، دادگاه می‌تواند در مجازات مرتکب تخفیف دهد یا با رعایت موازین شرعی از تعقیب مجرم صرف‌نظر کند.

آیا امکان گذشت از تعقیب در جرم نشر اکاذیب وجود دارد؟

در قانون مجازات اسلامی و همچنین در قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، جرم نشر اکاذیب به‌عنوان یکی از جرائمی که قابلیت گذشت دارد، شناخته شده است. این به این معناست که اگر شاکی در هر مرحله از تحقیقات و پیگیری پرونده تصمیم به گذشت از تعقیب متهم در خصوص جرم نشر اکاذیب بگیرد، تعقیب کیفری نسبت به متهم متوقف خواهد شد.

سخن پایانی

در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر یا تمایل به درخواست مشاوره در زمینه جرم نشر اکاذیب می توانید با کارشناسان ما در موسسه حقوقی دادخواهان مجد تماس بگیرید. کارشناسان ما شما را به بهترین نحو راهنمایی می کنند.