در نظام حقوقی ایران، قرار رسیدگی به اصالت سند یکی از ابزارهای مهم برای بررسی و اثبات اسناد ارائه شده در دعاوی حقوقی است. این قرار به دادگاه این امکان را می‌دهد تا صحت و اصالت اسناد را مورد بررسی دقیق قرار دهد و تصمیمات قانونی مبتنی بر آن را اتخاذ نماید. دفاع در برابر اسناد ارائه شده به دادگاه، نیازمند آگاهی از شیوه‌های قانونی است که می‌تواند به‌طور مؤثری از حقوق افراد محافظت کند. این مقاله به قرار رسیدگی به اصالت سند، شرایط صدور آن، و نحوه دفاع در برابر اسناد ارائه شده در دعاوی حقوقی می‌پردازد.
قرار رسیدگی به اصالت سند چیست؟
قرار رسیدگی به اصالت سند، نوعی قرار اعدادی است که به بررسی صحت و اصالت اسناد ارائه شده در جریان دادرسی می‌پردازد. این قرار زمانی صادر می‌شود که طرف مقابل دعوا به اصالت سند اعتراض داشته باشد. هدف از صدور این قرار، شفاف‌سازی و بررسی دلایل ارائه شده برای تأیید یا رد اصالت سند است. چنانچه سند ارائه شده به اثبات نرسد، ممکن است بر نتیجه دعوا تأثیر بگذارد. این قرار به نوعی به دادگاه اجازه می‌دهد تا صحت اسناد را از نظر قانونی بررسی کند و تأثیر آنها را بر روند دادرسی بسنجد.
شرایط صدور قرار رسیدگی به اصالت سند
صدور قرار رسیدگی به اصالت سند شرایط خاصی دارد که طبق قانون آیین دادرسی مدنی ایران مشخص شده است. برای صدور این قرار، اعتراض به اصالت سند باید در اولین جلسه دادرسی یا در جریان همان جلسه اعلام گردد. طرف مقابل باید دلایل معتبر برای اثبات انکار یا تردید نسبت به سند ارائه شده داشته باشد. این دلایل می‌تواند شامل شکایت از جعل سند، عدم انطباق سند با اصل موضوع، یا فقدان تطابق اطلاعات در سند با واقعیات پرونده باشد. دادگاه ممکن است دستور دهد تا سند اصلی به دفتر دادگاه تسلیم گردد یا در جلسه دادرسی حضور یابد تا صحت و اصالت آن بررسی شود.
نحوه دفاع در برابر اسناد ارائه شده
دفاع در برابر اسناد ارائه شده در دعاوی حقوقی می‌تواند به شیوه‌های مختلفی صورت گیرد. این دفاع به صورت زیر انجام می‌شود:
- ادعای انکار: طرف مقابل سند را نپذیرفته و به اصالت آن اعتراض می‌کند. در این حالت، دادگاه قرار رسیدگی به اصالت سند را صادر کرده و پس از بررسی، رأی خود را صادر می‌کند. این روند به دادگاه اجازه می‌دهد تا دلایل ارائه شده برای انکار سند را ارزیابی کند و سپس تصمیم قانونی لازم را اتخاذ نماید.
- ادعای تردید: شخص اعلام می‌کند که سند به او منتسب نیست یا نسبت به صحت آن تردید دارد. در این شرایط، دادگاه با بررسی دلایل و اسناد ارائه شده، قرار رسیدگی به اصالت سند را صادر می‌کند. هدف از این قرار بررسی دقیق صحت سند و تأیید یا رد اصالت آن بر اساس مدارک موجود است.
- ادعای جعل: در برخی موارد، طرف مقابل مدعی می‌شود که سند ارائه شده جعلی بوده و از این طریق تلاش می‌کند اصالت سند را زیر سؤال ببرد. این ادعا می‌تواند از طریق کارشناسی‌های رسمی، بررسی فنی و بررسی تطابق سند با اسناد رسمی دیگر انجام شود. در صورت احراز جعل، دادگاه قرار رسیدگی به اصالت سند را صادر می‌کند تا به بررسی دقیق‌تر موضوع بپردازد.
بیشتر بخوانید: جرم جعل و استفاده از سند مجعول
مهلت اعتراض به اصالت سند
مهلت اعتراض به اصالت سند یکی از نکات مهمی است که باید در نظر گرفته شود. طبق ماده ۲۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی ایران، شخص معترض باید در اولین جلسه دادرسی یا حداکثر تا یک ماه پس از اعلام سند به دادگاه اعتراض خود را اعلام کند. اگر اعتراض بعد از این مهلت صورت گیرد، امکان بررسی آن در دادگاه منتفی خواهد شد. این مهلت اهمیت بسیاری دارد، زیرا عدم رعایت آن ممکن است منجر به رد اعتراض و پذیرش سند ارائه شده شود. افراد باید آگاه باشند که عدم اعتراض به موقع، امکان دفاع در برابر سند را از بین می‌برد.
اثبات اصالت سند عادی
اثبات اصالت سند عادی در دعاوی حقوقی ممکن است پیچیده باشد. برای دفاع مؤثر از اصالت سند عادی، فرد باید دلایل قوی و مستند ارائه دهد. این دلایل می‌تواند شامل اقرار طرف مقابل به انتساب سند، شهادت شهود، گزارش کارشناسی، یا سایر اسناد و مدارک مثبت باشد. چنانچه ادعای اصالت سند جدی و معتبر باشد، دادگاه می‌تواند به نفع ارائه‌دهنده سند رأی دهد. در غیر این صورت، اگر سند معتبر نباشد، دادگاه ممکن است قرار رسیدگی به اصالت سند را صادر کند تا صحت و اصالت سند مورد بررسی قرار گیرد.
راهکارهای قانونی برای جلوگیری از جعل سند
جعل سند یکی از چالش‌های عمده‌ای است که ممکن است در جریان دعاوی حقوقی رخ دهد و به اصالت سند آسیب بزند. برای جلوگیری از جعل سند، می‌توان از راهکارهای مختلفی استفاده کرد. از جمله این راهکارها می‌توان به استفاده از اسناد رسمی مانند قراردادهای ثبت‌شده در دفاتر اسناد رسمی اشاره کرد که اعتبار بیشتری دارند. همچنین، استفاده از امضای الکترونیک و ثبت اسناد در سامانه‌های دولتی می‌تواند احتمال جعل سند را کاهش دهد. افراد نیز باید از اسناد مهم خود به‌طور صحیح حفاظت کرده و در صورت هرگونه شک و تردید، موضوع را از طریق مراجع قضایی پیگیری کنند.
نقش وکیل در دفاع از اصالت سند
نقش وکیل در دفاع از اصالت سند بسیار کلیدی است. وکیل با آگاهی از مقررات قانونی و شیوه‌های مناسب دفاع، می‌تواند بهترین استراتژی را برای مقابله با اسناد ارائه شده در دعاوی حقوقی اتخاذ کند. وکلای متخصص می‌توانند با ارائه دلایل معتبر و مؤثر، شانس اثبات اصالت سند را افزایش دهند و از حقوق موکل خود به‌طور مؤثری محافظت کنند. وکیل می‌تواند دلایل قانونی لازم را برای اعتراض به اصالت سند جمع‌آوری کند و در جلسات دادگاه از آن استفاده نماید. همچنین، وکیل می‌تواند از مشاوره کارشناسی برای بررسی صحت سند و ارائه دلایل قوی استفاده کند.
سخن پایانی
قرار رسیدگی به اصالت سند یکی از ابزارهای مهم در دعاوی حقوقی است که به دادگاه امکان بررسی صحت و اصالت اسناد ارائه شده را می‌دهد. افراد باید از شرایط و مهلت‌های قانونی برای اعتراض به اصالت سند آگاه باشند تا بتوانند از حقوق خود به‌طور مؤثر محافظت کنند. توصیه می‌شود در مواجهه با چنین دعاوی، از مشاوره و کمک تخصصی موسسه حقوقی دادخواهان مجد استفاده شود. استفاده از وکیل متخصص در دعاوی حقوقی به ویژه در مواردی که قرار رسیدگی به اصالت سند صادر می‌شود، می‌تواند تأثیر بسزایی در نتیجه دعوا داشته باشد.
سوالات متداول:
تعرض به اصالت سند به معنای اعتراض به صحت و اصالت سند ارائه‌شده است، شامل ادعای جعل، انکار یا تردید در صحت آن می‌شود.
رسیدگی به اصالت سند زمانی آغاز می‌شود که نسبت به آن اعتراض شده باشد و استناد‌کننده به سند، آن را به دادگاه ارائه داده باشد.
قرار رسیدگی به اصالت سند نوعی قرار اعدادی است که به قاضی کمک می‌کند تا صحت و اصالت سند را بررسی کند و بر اساس آن، تصمیم‌گیری کند.
اعتراض به اصالت سند از طریق ادعای جعل، انکار یا تردید می‌تواند صورت گیرد، که هر کدام شرایط خاص خود را دارند.
مهلت اعتراض به اصالت سند بر اساس مواد ۲۱۷ و ۲۱۹ قانون آیین دادرسی مدنی مشخص می‌شود و باید تا اولین جلسه دادرسی باشد.
انکار به معنای رد کردن امضا یا اثر انگشت در سند است، در حالی که تردید به معنای شک داشتن در منتسب بودن سند به خود یا دیگران است.
اثبات اصالت سند عادی از طریق اقرار، ارائه سند مثبت ادعا و شهادت شهود امکان‌پذیر است.
ادعای جعل سند با ذکر دلایل و ارائه مدارک مستند علیه سند صورت می‌گیرد و دادگاه آن را بررسی می‌کند.
اگر اصالت سند ثابت شود، رای به نفع ارائه‌کننده سند خواهد بود؛ در غیر این صورت، رای به نفع طرف مقابل صادر می‌شود.
زمانی که شرایط خاص اعتراض به اصالت سند فراهم باشد، دادگاه قرار رسیدگی به اصالت سند را صادر می‌کند.
زمانی که دلیل ادعای جعل، بعد از اولین جلسه دادرسی و قبل از صدور رای یافته شده باشد.
بله، اگر سند استرداد شود، دادگاه رسیدگی به اصالت سند را منتفی می‌کند.
