طلاق غیابی یکی از انواع طلاق در حقوق ایران است که در شرایط خاصی اتفاق می‌افتد. این نوع طلاق زمانی رخ می‌دهد که یکی از زوجین در فرآیند دادرسی حضور نداشته باشد و یا مجهول‌المکان باشد. در چنین مواردی، دادگاه پس از طی تشریفات قانونی و بررسی مدارک موجود، حکم طلاق غیابی را صادر می‌کند.
شرایط صدور حکم طلاق غیابی
طبق ماده 303 قانون آیین دادرسی مدنی، اگر خوانده دعوای طلاق (فردی که علیه او دعوای طلاق مطرح شده است) در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشده و به صورت کتبی نیز دفاع ننموده باشد و یا اخطاریه ابلاغ واقعی نشده باشد، حکم صادره از دادگاه به صورت غیابی خواهد بود.
طلاق غیابی معمولاً در دو حالت زیر صادر می‌شود:
۱) عدم حضور یکی از طرفین در دادگاه: اگر یکی از طرفین در جلسات دادرسی حضور نداشته باشد و همچنین لایحه‌ای به دادگاه ارسال نکند، دادگاه می‌تواند رأی غیابی صادر کند.
۲) مجهول‌المکان بودن یکی از زوجین: در صورتی که یکی از زوجین به‌طور رسمی مجهول‌المکان اعلام شود و تلاش‌های لازم برای یافتن او به نتیجه نرسد، دادگاه می‌تواند حکم طلاق غیابی را صادر کند.
مراحل طلاق غیابی
طلاق غیابی، زمانی رخ می‌دهد که یکی از زوجین (در این مورد، فرض می‌کنیم مرد) دادخواست طلاق را به دادگاه ارائه دهد و همسر او (زن) در جلسات دادگاه حاضر نشود و یا لایحه‌ای برای دفاع از خود ارائه ندهد. در این صورت، دادگاه می‌تواند حکم طلاق را به صورت غیابی صادر کند.
مراحل کلی طلاق غیابی به شرح زیر است:
۱) تقدیم دادخواست طلاق:
مرد با مراجعه به دادگاه خانواده، دادخواستی مبنی بر طلاق همسر خود تنظیم و به دادگاه ارائه می‌دهد.
در این دادخواست، دلایل درخواست طلاق، مانند عدم سازگاری، خیانت، ترک منزل و … قید می‌شود.
۲) ابلاغ دادخواست به زن:
پس از ثبت دادخواست، دادگاه دستور ابلاغ آن را به زن صادر می‌کند.
ابلاغ دادخواست می‌تواند به صورت حضوری یا به نشانی آخرین اقامتگاه زن انجام شود.
۳) تعیین وقت رسیدگی:
دادگاه پس از ابلاغ دادخواست، وقت رسیدگی تعیین می‌کند و به زن و مرد ابلاغ می‌شود.
۴) عدم حضور زن در دادگاه:
در جلسه دادرسی، اگر زن حضور نیابد و یا وکیلی برای دفاع از او حاضر نشود، غیبت وی در دادگاه ثبت می‌شود.
۵) ارائه دلایل از سوی مرد:
مرد موظف است دلایل خود را مبنی بر درخواست طلاق به دادگاه ارائه دهد.
دادگاه نیز ممکن است از مرد بخواهد تا دلایل خود را مستند کند.
۶) صدور حکم غیابی:
اگر زن در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشود و یا لایحه‌ای برای دفاع از خود ارائه ندهد، دادگاه حکم طلاق غیابی را صادر می‌کند.
۷) اختیار اعتراض برای زن:
زن می‌تواند ظرف مهلت قانونی مشخصی (معمولاً 20 روز) نسبت به حکم غیابی اعتراض کند.
در صورت اعتراض، پرونده مجدداً در دادگاه بررسی خواهد شد.
مدارک مورد نیاز برای طلاق غیابی
- برای درخواست طلاق غیابی، ارائه مدارک زیر ضروری است:
- سند ازدواج (عقدنامه)
- شناسنامه و کارت ملی زوجین
- گواهی عدم امکان سازش
- مدارکی دال بر عدم حضور زوج یا زوجه در جلسات دادرسی
- مدارک اثبات عسر و حرج (در صورت تقاضای طلاق از سوی زن)
طلاق غیابی از طرف مرد
مطابق ماده 1133 قانون مدنی، حق طلاق به مرد داده شده است. اگر مرد دادخواست طلاق دهد و زن در جلسات دادگاه حضور نداشته باشد و یا لایحه‌ای ارائه نکند، دادگاه می‌تواند حکم طلاق غیابی صادر کند.
در صورت صدور حکم طلاق غیابی، زن همچنان حقوقی مانند مهریه، نفقه، اجرت‌المثل و… را خواهد داشت که می‌تواند آن‌ها را مطالبه کند. همچنین زن می‌تواند طی مهلت قانونی مشخصی نسبت به حکم غیابی اعتراض کند و خواستار رسیدگی مجدد به پرونده شود.
حقوق مالی زن در طلاق از طرف مرد:
در این نوع طلاق حقوق مالی زن همچنان پابرجاست. این حقوق شامل موارد زیر می‌باشد:
- مهریه
- نفقه ایام عده
- اجرت‌المثل ایام زوجیت
- شرط تنصیف اموال (در صورت امضای شرط)
در صورت عدم توانایی مرد در پرداخت مهریه به‌صورت یکجا، امکان تقسیط مهریه از طریق دادگاه وجود دارد.
طلاق غیابی از طرف زن
زن نیز در شرایط خاص می‌تواند درخواست طلاق غیابی دهد. مهم‌ترین دلایل قانونی برای درخواست طلاق توسط زن شامل موارد زیر است:
- عدم پرداخت نفقه توسط مرد به مدت 6 ماه
- ترک زندگی خانوادگی توسط مرد به مدت 6 ماه متوالی یا 9 ماه متناوب
- اعتیاد شدید مرد به مواد مخدر
- سوء رفتار و ضرب و شتم زن توسط مرد
- محکومیت مرد به بیش از 5 سال حبس
- مرد مفقودالاثر
مطابق ماده 1029 قانون مدنی، اگر مرد به مدت 4 سال مفقودالاثر باشد و هیچ اثری از او یافت نشود، زن می‌تواند درخواست طلاق دهد. پس از انتشار آگهی در جراید و عدم بازگشت مرد، دادگاه حکم طلاق را صادر می‌کند.
هزینه‌های طلاق غیابی
هزینه‌های طلاق غیابی شامل:
- هزینه دادرسی
- هزینه وکیل (در صورت استفاده از وکیل)
- هزینه انتشار آگهی در روزنامه‌های کثیرالانتشار (در صورت مجهول‌المکان بودن زوج یا زوجه)
حضانت فرزندان در طلاق غیابی
طبق قانون حضانت فرزندان تا 7 سالگی بر عهده مادر است. بعد از این سن، حضانت پسر تا 15 سالگی و دختر تا 9 سالگی با پدر خواهد بود. در صورت مجهول‌المکان بودن پدر، حضانت به مادر سپرده خواهد شد.
اعتراض به حکم دادگاه در طلاق غیابی
طبق ماده 68 قانون آیین دادرسی مدنی، شخصی که رأی غیابی علیه او صادر شده است، می‌تواند ظرف 20 روز پس از ابلاغ رأی، واخواهی کند. این مهلت برای افراد مقیم خارج از کشور 2 ماه است.
سخن پایانی
طلاق غیابی فرآیندی پیچیده است که نیاز به آگاهی کامل از قوانین و مقررات دارد. هر دو طرف باید بدانند که حقوق و تکالیف آن‌ها در این نوع طلاق چگونه است. استفاده از وکیل مجرب می‌تواند در تسهیل روند دادرسی و حفظ حقوق هر یک از طرفین مؤثر باشد. اگر درگیر پرونده طلاق غیابی هستید، مشاوره حقوقی را جدی بگیرید تا از حقوق خود به بهترین شکل ممکن دفاع کنید.
جهت دریافت خدمات مشاوره تخصصی در زمینه طلاق در اسرع وقت با وکیل طلاق ما در موسسه حقوقی دادخواهان مجد ایرانیان تماس بگیرید.
