طلاق، پدیده‌ای است که همواره در اجتماع وجود داشته قوانین و مقررات مربوط به آن در طول زمان دستخوش تغییراتی شده. اما آیا تاکنون از خود پرسیده‌اید که حق تصمیم‌گیری برای پایان دادن به زندگی مشترک، تا چه اندازه برای هر یک از زوجین محفوظ است؟ حق طلاق چیست و چه شرایطی برای اعمال آن وجود دارد؟ در این مقاله، به بررسی ابعاد مختلف حق طلاق، از دیدگاه حقوقی و اجتماعی خواهیم پرداخت.
حق طلاق چیست؟
حق طلاق به معنای اختیار قانونی یکی از زوجین برای پایان دادن به زندگی مشترک بدون نیاز به رضایت طرف مقابل است. در اسلام حق طلاق به مرد تعلق دارد. با این حال، در قوانین مدنی ایران و بسیاری از قوانین جدید، محدودیت‌هایی برای اعمال این حق توسط مرد در نظر گرفته شده است. به عنوان مثال طبق ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی، مرد موظف است در صورت طلاق، حقوق مالی زن از جمله مهریه، نفقه و … را پرداخت نماید.
چطور می توان حق طلاق را به زن داد؟
به طور کلی مرد می‌تواند به سه روش حق طلاق را به همسر خود واگذار کند:
- دادن حق طلاق هنگام ازدواج: مرد می‌تواند در دفترخانه هنگام جاری شدن خطبه عقد، شرط حق طلاق را در شروط دوازده گانه عقد درج کند و به موجب آن حق طلاق را به همسر خود واگذار کند. با وجود این شرط، زن از همان ابتدای زندگی مشترک، اختیار طلاق را خواهد داشت.
- وکالت در طلاق: مرد می‌تواند بعد از عقد نکاح، با مراجعه به دفتر اسناد رسمی، وکالت در طلاق را به همسر خود بدهد. این وکالت می‌تواند در هر زمانی و حتی در صورت غیاب مرد از کشور نیز صادر شود.”
- در برخی موارد، مرد با تنظیم سند رسمی وکالت در طلاق، اختیار طلاق را به همسر خود واگذار می‌کند. یکی از شرایط این توافق می‌تواند بخشیدن مهریه توسط زن باشد. اما این به معنای از دست دادن کلیه حقوق مالی زن نیست. در واقع، توافق زوجین در سند رسمی مشخص می‌کند که زن چه حقوقی را حفظ کرده و از چه حقوقی صرف‌نظر کرده است.
غیر از موارد فوق، روش ای دیگری برای واگذار کردن حق طلاق به همسر وجو دارد که در ادامه به صورت مختصر به آن خواهیم پرداخت.
دادن حق طلاق به زن در شرایط خاص
مواردی وجود دارد که در آن همسر می تواند بدون رضایت شوهر درخواست طلاق بدهد. در ادمه برخی این موارد را بیان خواهیم کرد:
- اعتیاد همسر
- ازدواج مجدد مرد بدون اجازه همسر
- مفقودالاثر شدن مرد
- ابتلا به بیماری صعب العلاج
- عدم توانایی بچه دار شدن
- محکومیت مرد به حبس طولانی (بیش از پنج سال)
شرایط گرفتن حق طلا به چه صورت است؟
تا اینجا به روش‌های مختلفی که یک زن می‌تواند حق طلاق را کسب کند پرداختیم. اما برای اینکه این حق به صورت قانونی و معتبر به زن منتقل شود، باید مراحل و شرایط خاصی را طی کرد. مهم‌ترین نکته برای انتقال قانونی حق طلاق، ثبت رسمی آن است. چه این حق از طریق توافق زوجین، شرط ضمن عقد یا سایر روش‌ها به دست آید، باید به صورت کتبی و در سند رسمی ذکر شود. هرگونه توافق شفاهی یا دست نوشته از نظر قانونی معتبر نیست.
مراحل طلاق با داشتن حق طلاق به چه صورت است؟
۱) ایجاد پروفایل در سامانه ثنا:
اولین قدم، ایجاد یک حساب کاربری در سامانه ثنا (سامانه قضایی الکترونیک) است. این سامانه برای دسترسی به خدمات قضایی به صورت الکترونیکی طراحی شده است.
۲) تهیه دادخواست طلاق:
با کمک یک وکیل پایه یک دادگستری، دادخواستی مبنی بر درخواست طلاق تهیه می‌شود. در این دادخواست، دلایل طلاق (که در اینجا وجود وکالت طلاق است)، خواسته‌های زن (مانند مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و …) و سایر اطلاعات مورد نیاز قید می‌شود.
۳) ثبت دادخواست در سامانه ثنا:
دادخواست تهیه شده به صورت الکترونیکی در سامانه ثنا ثبت می‌شود و به دادگاه مربوطه ارسال می‌گردد.
۴) جلسه مشاوره خانواده و غربالگری:
قبل از رسیدگی به پرونده در دادگاه، زوجین موظف به شرکت در جلسات مشاوره خانواده هستند. هدف از این جلسات، تلاش برای آشتی زوجین و حفظ کانون خانواده است. در صورت عدم موفقیت، مشاور خانواده گزارشی را به دادگاه ارائه می‌دهد.
۵) جلسات دادرسی:
پس از اتمام مراحل مشاوره، جلسات دادرسی برگزار می‌شود. در این جلسات، زن، مرد و وکلای آن‌ها حضور می‌یابند و به دفاع از خواسته‌های خود می‌پردازند. دادگاه با توجه به مدارک ارائه شده، اظهارات طرفین و نظر مشاور خانواده، رأی خود را صادر می‌کند.
۶) صدور حکم طلاق:
در صورتی که دادگاه حکم به طلاق بدهد، این حکم به صورت کتبی به طرفین ابلاغ می‌شود. حکم طلاق شامل مشخصات زوجین، تاریخ طلاق، مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و سایر توافقات صورت گرفته است.
۷) ثبت طلاق در دفترخانه:
با در دست داشتن حکم طلاق، یکی از طرفین یا وکیل آن‌ها به دفترخانه ثبت اسناد رسمی مراجعه کرده و طلاق را ثبت می‌کند. پس از ثبت طلاق، گواهی طلاق صادر می‌شود.
مدارک مورد نیاز جهت گرفتن حق طلاق
همراه داشتن شناسنامه و کارت ملی هوشمند، عقدنامه و رسید هزینه های وکالت برای رسمی کردن حق طلاق لازم است. حتما یک نسخه از وکالت نامه را نزد خود نگه دارید، در صورت مفقود شدن اصل وکالتنامه از این نسخه استفاده می شود.
سخن پایانی
در این مطلب به موضوع حق طلاق و مراحل دریافت این حق برای زن پرداختیم. در صورت نیاز به مشاوره حقوقی با وکیل دعاوی خانواده در اسرع وقت با کارشناسان ما در موسسه حقوقی دادخواهان مجد تماس بگیرید.
